مقاله حاضر به بررسی تطبیقی الگوی مجتمع های مسکونی ویلائی و آپارتمانی (متعارف) شهر جدید سهند می پردازد. این پژوهش یک مطالعه پیمایشی از نوع مقطعی و نمونه گیری آن به روش تصادفی بود. برای گردآوری اطلاعات علاوه بر مشاهده، از پرسشنامه و مصاحبه حضوری در قالب سری منظم از سوالات بسته (مقیاس لیکرت) استفاده شد. 124 نفر از ساکنان خانوارهای واجد شرایط، حجم نمونه را تشکیل می دادند. سپس با استفاده از نرم افزار کامپیوتری SPSS: 19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های به دست آمده به وسیله روش های آماری توصیفی، آزمون های تفاوت میانگین و آزمون همبستگی مورد تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که بین متغیر شغل (p=0.003)، مدت اقامت (p=0.000)، ابعاد مسکن (p=0.003) و رضایت از واحد مسکونی (p=0.038) با امتیاز مربوط به الگوی مجتمع های مسکونی ویلائی و آپارتمانی اختلاف معنی داری وجود داشت (p=0.024) و (Mann-Whitney U=1406.5). اختلاف امتیاز کل کیفیت الگوی مجتمع های مسکونی ویلائی و آپارتمانی از نظر آماری معنی دار بود و میانگین امتیاز مساکن آپارتمانی نسبت به ساکنان مساکن ویلائی (87.516±15.804 به 90.216±604) بیش تر بود. گرچه بین امتیاز مربوط به بیانیه های هدف اول یعنی سازمان کالبدی و فضائی در هر دو الگوی مساکن ویلائی و آپارتمانی تفاوت معنی دار آماری مشاهده نشد، اما بین امتیاز مربوط به پاسخ بیانیه های هدف دوم (تاسیسات و تجهیزات) و سوم (ترافیک و دسترسی) دو گروه تفاوت آماری معنی داری وجود داشت (P=0.049)(P=0.03). بنابراین، اگر خواسته ها و علایق ساکنان مورد توجه قرار گیرد، در آن صورت الگوی توسعه آپارتمان ها بایستی دراولویت قرار گیرد. در عین حال در توسعه مساکن ویلائی، علاوه بر مدیریت و کنترل، بایستی مقوله تاسیسات و تجهیزات و دسترسی نیز مورد توجه قرار گیرد.

بیان مسئله: یکی از مهم ترین کارکردهای خانه ایجاد آرامش برای ساکنان آن است. اهمیت این موضوع به حدی است که آیة 80 سورة نحل، به صراحت بر لزوم سکینه بودن خانه برای ساکنان آن تأکید کرده است. اما این در حالی است که چگونگی حصول این معنا در خانه، کمتر در متون تخصصی به ویژه در حوزة معماری بررسی شده است. این موضوع در ارتباط با خانه های معاصر، که ساکنان آن به خاطر مشکلات متعدد زندگی شهرنشینی، خانه را بیش از همیشه مکانی برای استراحت و آرامش قلمداد می کنند، از اهمیت ویژه تری برخوردار است. هدف پژوهش: پژوهش حاضر، علاوه بر بررسی نظریات محققان و نظریه پردازان معماری وروانشناسی محیطی، سعی در استخراج عوامل ایجاد آرامش از دیدگاه اسلام وتطبیق آن با الگوهای فضایی-رفتاری جاری ساکنان خانه دارد. بر همین اساس در این پژوهش چگونگی نمودپذیری آرامش در دو الگوی رایج خانه های معاصر شامل خانه های آپارتمانی و خانه های مستقل حیاط دار بررسی خواهد شد. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. فرایند تحقیق به این شکل است که در مرحلة نخست، از طریق مصاحبه با ساکنان خانه ها، به استخراج ویژگی های فضایی، قابلیت های محیطی و نیز الگوهای رفتاری جاری در آنها پرداخته شد. در مرحلة بعد با روش استدلال منطقی، منظومه های معنایی برگرفته از ویژگی های فضایی هر کدام از الگوها استخراج و نحوة نمودپذیری سه سطح آرامش شامل آسایش جسمی، آرامش روانی و آرامش معنوی در الگوهای مورد نظر تبیین شد. نتیجهگیری: این نوشتار در نهایت به این موضوع دست یافت که ابرمعنای آرامش و سطوح مختلف آن (آسایش جسمی، آرامش روانی و آرامش معنوی) در الگوی خانه های مستقل حیاط دار بیش از الگوی آپارتمانی نمود می یابد که این امر نیز متأثر از تنوع ویژگی های فضایی و قابلیت های محیطی است که در این الگوی خانه نسبت به گونة آپارتمانی وجود دارد.

مسکن به عنوان فضایی برای سکنی گزیدن و زندگی، همواره از ابتدای تاریخ تاکنون یکی از اولین فضاهایی بوده که انسان با آن سرو کار داشته و ویژگی های این بنا و به خصوص فضای داخلی آن به سبب ارتباط مستقیمی که در ساعات طولانی از روز با انسان دارد از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. آرامش یکی از اساسی ترین نیازهای روحی و روانی هر فرد است. انسان ها معمولابیشتر وقت خود را در خانه سپری می کنند واز این رو به دنبال یافتن آرامش در خانه و استراحت جسم و روح خویش در این مکان هستند. با توجه به همین موضوع معماری با القای حس آرامش و سکون درفضای داخلی خانه می تواند کمک زیادی در ایجاد آرامش داشته باشد. بر همین اساس در این پژوهش، هدف، ارزیابی چگونگی نمودپذیری آرامش در دو الگوی رایج خانه های معاصر شامل خانه های آپارتمانی و خانه های مستقل حیاط دار و شناسایی الگوی موفق در این زمینه می باشد. در پژوهش حاضر، ابتدا با استفاده از روش کیفی به جمع آوری داده ها پرداخته وسپس با استفاده از آزمون تی استیودنت دو نمونه ای به تحلیل آنها می پردازیم. که در مرحله نخست، از طریق مصاحبه با ساکنین خانه ها، عوامل ایجاد کننده آرامش استخراج می شود. عواملی که بیشترین اشاره به آنها در مصاحبه ها صورت گرفته است به عنوان عوامل ایجاد کننده آرامش دسته بندی شده اند، طبق نظریه راپاپورت (2005) عوامل مستخرج به عنوان معانی سطح بالا، قابلیت های محیطی، معانی سطح میانه و ویژگی های فضایی به عنوان معنای سطح پایین در زنجیره معنایی هستند. ویژگی های فضایی از طریق مصاحبه، تدوین پرسشنامه و مشاهده به صورت رفت و برگشتی استخراج شدو ویژگی هایی که از نظر ساکنین دارای اهمیت بالاتری بودند به عنوان ویژگی های فضایی معرفی شدند. قابلیتهای محیطی (معانی سطح میانه) ازطریق تناظر بین الگوهای رفتاری رایج در هر یک از فضاها و خصوصیات کالبدی آن فضا در هر کدام از الگوهای رایج مسکن کرمان (خانه های مستقل حیاط دار و آپارتمانی) در گستره زمانی یکساله بررسی و سپس با مقایسه زنجیره های معنایی به دست آمده میزان نمود پذیری آرامش در دوالگوی مورد مطالعه استخراج شد. این پژوهش در نهایت به این نتیجه دست یافت که معنای سطح بالای آرامش در الگوی خانه های مستقل حیاط دار بیش از الگوی آپارتمانی نمود می یابد که این امر نیز متاثر از تنوع ویژگی های فضایی و قابلیت های محیطی است که در الگوی خانه نسبت به گونه آپارتمانی وجود دارد

نزد ابن سینا، نفس انسانی به مثابة آینه، همواره مدرک ادراکاتی است که به نحو عرضی بر آن عارض می شود و به عبارت دیگر ادراکات، کیفیات عارض بر نفس هستند. محور ادراکات «تمثّل» است و نفس نیز دو ساحت ادراکی دارد، ساحت تجردی عقلانی که بازنمایندة کلیات، طبیعت و ذوات اشیا است و ساحت مادیِ حسی و خیالی که بازنمایندة جزئیات و عوارض اشیاء اکنون و گذشته است. ابن سینا، کیفیت هستی مندی ادراکات مختلف حسی، خیالی و عقلی در نفس را با نظریة ارتسام صور و تقشیر تبیین می کند؛ برای تبیین شکل گیری این الگوی معرفتی می توان چنین تصورکرد که فیلسوف حالات پدیداری ادراک را درون نگرانه در خود تصویر، و شاخصه های آن را احصا می کند، سپس با عرضه کردن آن به مبانی هستی شناختی اش نظریۀ معرفت را بیان می کند. ابن سینا مؤلفه هایی همچون ذهنیت دربرابر عینیت در مسئلة وجود ذهنی، عرض بودن علم و تأثیر کلی یا جزئی بودن ادراک را در نگاه پدیداری به ادراک تبیین می کند و به عرضۀ آن بر مبانی وجودشناسانه ای همچون تفکیک هستی به جوهر و عرض می پردازد و تفسیری معرفتی از عالم براساس همین اصل به همراه نگاه سه گانه به علیت ارائه می دهد و به الگوی خود در معرفت شناسی می رسد. نظام معرفتی سینوی مبتنی بر همین شاخصه ها و مبانی، به حصول نوعی ذات گرایی در تمام تبیین های معرفت شناسانه و پذیرش وحدت سنخی میان مدرِک و مدرَک می رسد.

هدف این مقاله سنجش میزان رضایتمندی ساکنان از محیط مسکونی خود با مقایسه خانه های ویلایی (مستقل) با برج های مسکونی بود که با مورد نمونه شهر اردبیل انجام گرفته است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی-تحلیلی است. داده ها با استفاده از پرسشنامه به صورت نمونه گیری گلوله برفی با 100 نمونه از ساکنان برج های مسکونی و 100 نمونه از ساکنان خانه های ویلایی تکمیل گردید. داده-های گردآوری شده در نرم افزار SPSS با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون t تک نمونه ای میانگین رضایتمندی ساکنان خانه های ویلایی را 2. 90، پایین تر از میانگین نظری (3) و میانگین رضایتمندی ساکنان برج های مسکونی را 3. 18، بالاتر از میانگین نظری نشان داد. نتایج آزمون t مستقل نشان داد که در متغیر جنیست در مورد رضایتمندی در خانه های ویلایی بین نظرات زن ها و مردان تفاوت معناداری وجود دارد ولی در مجتمع های مسکونی تفاوت معناداری وجود ندارد. در خصوص تاهل نیز تفاوت معنی داری بین این دو نوع خانه ها قابل مشاهده نیست. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که متغیرهای تحصیلات، شغل و درآمد در رضایتمندی از برج های مسکونی به لحاظ آماری تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج برای متغیرهای سن، تحصیلات، شغل و درآمد در بخش خانه های ویلا ی با رضایتمندی آن ها رابطه معناداری در سطح 95 درصد وجود دارد. به طورکلی، بررسی تطبیقی رضایتمندی از مساکن با الگوی ویلائی و آپارتمان های بلند منطقه 2 شهر اردبیل نشان داد که رضایتمندی از مساکن آپارتمانی بلند شهر در اکثر شاخص ها نسبت به مساکن ویلائی بیشتر است. برج های مسکونی با داشتن امنیت و راحتی، فضاهای عمومی و دسترسی، مدیریت و کنترل از همه مهمتر نزدیکی به کاربری های مهم و دسترسی حمل و نقل عمومی، جزو فضاهای مسکونی مهم و سرزنده شهر محسوب می گردند و برخلاف مسکن سنتی می توانند طیف وسیعی از گروه های اجتماعی از جمله کودکان، بزرگسالان و سالمندان را به خود جلب نماید.

رضایت از مسکن و محیط مسکونی یکی از جنبه های رضایت از زندگی است. ارتباط میان خلوت در فضاهای شخصی و تعامل جمعی در سازمان فضایی واحد مسکونی آپارتمانی از عوامل تعیین کننده مولفه های موثر بر سنجش رضایت ساکنان است. تامین خلوت اعضای خانواده در فضای کالبدی واحد مسکونی، بسترساز و پیش نیاز رعایت محرمیت و تنظیم روابط درونی و ارتباط با بیرون از واحد مسکونی است. پرسش تحقیق این است که، رابطه فضاها در گونه های سازمان فضایی واحدهای مسکونی آپارتمانی چیست؟ ارتباط فضاهای شخصی و جمعی و میان- فضاهای واحد مسکونی چه تاثیری بر میزان رضایتمندی ساکنان دارند؟ و چگونه می شود این رضایتمندی را با راهکارهای طراحی ارتقاء بخشید؟ هدف اصلی پژوهش ارتقاء آگاهی جهت طراحی مطلوب تر واحدهای مسکونی آپارتمانی است. اهداف دیگر تحقیق می­تواند به درک بهتر ارتباط انسانی میان عناصر سازمان فضایی واحد مسکونی؛ چگونگی ایجاد بستر خلوت فردی و ارتباط جمعی میان اعضاء و میهمانان خانواده؛ ایجاد خلوت شنیداری و دیداری در فضای داخلی واحد مسکونی و مشرف با واحدهای مجاور اشاره کرد. تحقیق فوق جهت گردآوری داده ها و تکمیل پرسشنامه از ساکنان بهره­مند شده است. مطالعه موردی به مسکن متداول آپارتمانی شهر آمل(مجموعه های ردیفی با ارتفاع متوسط در سه تا شش طبقه به همراه فضاهایی مانند: ورودی، پله ارتباطی ، فضای باز و سایر عناصر مشترک سازه ای و تاسیساتی)، محدود شده است. در این بناها، براساس مطالعه اسناد پایان کار ثبت شده در شهرداری مرکزی آمل، چهار گونه واحد مسکونی شناسایی شده است که سازمان فضایی آنها بیشترین فراوانی را دارند. یافته های پژوهش نشان می دهد که ساکنان واحدهای مسکونی آپارتمانی از فقدان تمهیدات لازم در رعایت انتقال دید و صدا مابین ­فضاهای داخلی، رعایت فاصله لازم میان فضاهای جمعی و شخصی، دید از بخش ورودی واحد و از گشودگی های نما به فضاهای داخلی ابراز نارضایتی نسبی کرده اند. نتیجه پژوهش پیشنهاد راهکارهای طراحی ورودی، هندسه و تناسب پلان، کنترل انتقال صدا مابین فضا های واحد مسکونی، کنترل دید از بیرون واحد و ایجاد فضای مفید مکث و حرکت در فضاهای مابین دو بخش اصلی واحد است. نتایج تحقیق می تواند به فرهنگ ها و شهرهای مشابه در شمال کشور قابل تعمیم باشد. جدول راهکارهای طراحی پژوهش مطابق با شرایط فرهنکی-اقلیمی مناطق دیگر کشور جهت تدوین راهنماهای طراحی متناسب با فرهنگ های محلی و محیط های خاص قابل تنظیم است.

در نگرش اسلامی، حقوق عامه مردم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به گونه ای که در مقام تعارض بین حق الله و حق الناس، حق الناس را مقدم بر حق الله می داند. احکام فقهی و حقوقی اسلام نیز بر صیانت از حقوق مردم تاکید می نماید. مضافا آن که اضرار به عموم افراد موجب ضمانت و جبران خسارت می گردد. فرهنگ شهر نشینی و سکونت در آپارتمان به جای توصیه به همبستگی و صمیمیت برای حفظ حقوق مشترک، بر هم گریزی و مفارقت برای پرهیز از تعارض منافع مبتنی بوده و در تبیین خسارتهایی که در مجاورت و هم نشینی متوجه همسایگان می شود، مصادیق ناچیز و کم اهمیت مورد توجه واقع شده و مسایل و زیانهای مهمتر مغفول مانده است. بدون شک نگهداری حیوانات در آپاتمان موجب انتشار ویروس هایی می شود که زیان آن محدود به آپارتمان محل اقامت نبوده و ممکن است اکثر همسایگان از آن متضرر گردند. مقاله حاضر تلاش می نماید تا به مدد روش تحلیلی-توصیفی، ضمانتهای فقهی-حقوقی دارندگان حیوانات در فضای آپارتمان را با توسل به قوانین اساسی، لایحه سازمان محیط زیست و طرحهای نمایندگان مجلس در خصوص موضوع و قواعد فقهی همجون لاضررو تسبیب را مورد مداقه قرار داده و پیشنهادهایی بر تصحیح و تکمیل قوانین و مقررات موضوعه ارایه نماید.

مقدمه: شایع ترین اختلال روانی در قرن 21، اختلالات اضطرابی است و تاثیر گیاهان داخلی بر سطح اضطراب به تازگی مورد بحث قرار گرفنه است. لذا مطالعه ی مروری حاضر با هدف مرور اثربخشی گیاهان داخل آپارتمانی بر سطح اضطراب انجام شد. روش ها: در این مطالعه ی مروری، جهت دستیابی به مطالعات چاپ شده تا آوریل 2021 از پایگاه های اطلاعاتی انگلیسی PubMed، Scopus و Web of Science و پایگاه های فارسی Iran Medex، SID وMagiran با کلیدواژه های فارسی و انگلیسی «اضطراب»، «استرس»، «گیاهان داخلی»، «گیاهان داخل آپارتمانی»، «گلدان»، «طبیعت» و «فضای داخلی» و “, Angst”, ، “, Nervousness”, ، “, Hypervigilance”, ، “, Anxiety”, ، “, Foliage”, ، “, Indoor plants”, ، “, Interior planting”, ، “, Indoor flower”, ، “, Nature base environment”, ، “, Potted plants”, ، “, House plants”,با همه ی ترکیبات احتمالی جستجو انجام شد. یافته ها: از مجموع 46 مطالعه یافت شده، 10 مطالعه مطابق با معیارهای ورود مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصل از آن ها استخراج گردید. نتایج 9 مطالعه به طور معنی داری نشان داده که گیاهان داخل آپارتمانی باعث کاهش سطح اضطراب در افراد می شود. یک مطالعه این یافته را نقض کرده و نشان داده گیاهان داخلی تاثیری بر سطح اضطراب ندارند. نتیجه گیری: نتیجه ی اکثر مطالعات حاکی از اثر کاهشی گیاهان داخلی بر سطح اضطراب در افراد بوده است و می توان از گیاهان به عنوان روشی غیر دارویی برای کاهش سطح اضطراب در محیط های داخلی استفاده نمود. اما در حال حاضر به دلیل تعداد کم و محدودیت های بسیار در مطالعات مرتبط انجام شده توصیه می شود تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام گردد.